نگاهی به سالن کنسرت «والت دیزنی» با معماری «فرانک گری»

در واقع در عصری که مجتمع های بزرگ اداری، واحدهای مسکونی حومه شهرها و حتی آسمان خراش های بلند مرکز شهرها در عرض چند ماه ساخته می شوند، این پروژه عظیم 274 میلیون دلاری، چند سال زمان برای ساختش صرف شده است، درست به مانند بناهای بزرگ عمومی که در گذشته احداثشان چند دهه طول می کشید. سالن کنسرت والت دیزنی در لس آنجلس در بیست و سوم اکتبر سال 2003 با سه شب اجری ویژه ارکستر فیلارمونیک لس آنجلس رسما مورد بهره برداری قرار گرفت و با توجه به زمان شروع ساخت آن که از سال 1999 بوده است، چهار سال زمان برای احداث آن سپری شده است.

 

البته اگر بخواهیم در مورد ایده ساخت این بنا صحبت کنیم باید به گذشته دورتری برگردیم. اولین زمزمه های ساخت این پروژه به سال 1987 باز می گردد. زمانی که لیلیان، همسر بیوه والت دیزنی فقید، 50 میلیون دلار به عنوان هدیه ای برای احداث سالن کنسرت بزرگی به نام والت دیزنی در نظر گرفت.

در آن زمان گری با همکاری یک متخصص آکوستیک و صوت شناس ژاپنی به نام یاسوهیسا تویوتا اولین طرح های لازم را برای بنای سالن کنسرت مورد اشاره پیاده نمود. از همان زمان به نظر می رسید که این بنا اگر مهم ترین اثر معماری فرانک گری نباشد، قطعا یکی از شاخص ترین آثار او در جنوب کالیفرنیا خواهد بود که او 60 سال از عمر 74 ساله خودش را در آن منطقه گذرانده است.

پس از ارائه طرح و نقشه اولیه و با افزایش تورم اقتصادی و بروز دیگر مشکلات در  سال های میانی دهه 90 میلادی، شروع پروژه با تاخیر مواجه شد و تا سال 1997 کنار گذاشته شد تا اینکه مجددا از سوی خانواده دیزنی برخی هزینه های پروژه پرداخت گردید. همان سال ها با افتتاح ساختمان موزه گوگنهایم با طراحی فرانک گری در شهر بیلبائو و کشور اسپانیا، بار دیگر نام گری بر سر زبان ها افتاد و شهرت وی افزایش یافت و این دقیقا همان چیزی بود که برای شروع پروژه بزرگ سالن کنسرت والت دیزنی انتظار می رفت. این دو ساختمان وجوه تشابهی با یکدیگر دارند، از جمله اینکه در طراحی هر دوی آنها از فرم های ارگانیک استفاده شده است و نمای هر دو از پنل های فلزی و بدون پنجره ساخته شده است.

فلز به کار رفته در نمای موزه گوگنهایم در اسپانیا از جنس تیتانیوم می باشد. اما در مورد ساختمانی که در لس آنجلس ساخته شده است، ابتدا نظر بر این بود که با سنگ های آهکی نماسازی انجام گیرد ولی با کاهش بودجه ای که اتفاق افتاد و نگرانی هایی که از بابت ارتعاشات و زمین لرزه های احتمالی وجود داشت، گری مجبور شد از پنل هایی از جنس استیل ضد زنگ تراش خورده و شفاف در ساخت نمای این پروژه استفاده کند.

 

با وجود تمام مشکلات ناشی از کمبود بودجه و تاخیر در کار ساخت بنا، سالن کنسرت والت دیزنی به بهترین شکل ممکن طراحی و ساخته شد. البته باید در نظر داشت که گری با مشکلات زیادی در احداث این پروژه مواجه شد و برعکس بسیاری از هنرمندان معمار، با اعمال محدودیت و کمبود منابع مالی، خیلی خوب از عهده انجام وظایف و به سرانجام رساندن این پروژه برآمد. احداث این بنا که مساحتی به اندازه 27,220 متر مربع وسعت زیربنا دارد، در مقایسه با پروژه ای که گری در مرکز ایالت باسک اسپانیا و شهر بیلبائو به اتمام رسانده است، تلاش و تمرکز بیشتری را صرف خود کرده و البته به شهرت و اعتبار فرانک گری به عنوان معمار و طراح این پروژه نیز افزوده است.

ساختمان سالن کنسرت والت دیزنی ارتباط بسیار خوبی با طراحی دیگر ساختمان های شهر در اطراف خود دارد و گری این موضوع را همچون دیگر پروژه هایش به خوبی به مرحله اجرا درآورده است. محوطه ورودی این ساختمان با نمای خیره کننده و با شکوهی که دارد، در نگاه اول هر بیننده ای را دچار سردرگمی و حیرت می نماید.

سردر ورودی آن از انحناهای بسیاری که از جوانب مختلف ساختمان سر در می آورند تشکیل شده است و نمایی بسیار حیرت انگیز دارد. استفاده از این زوایا و انحناهای متعدد یکی از مشخصه های آثار فرانک گری است که در معماری این بنا نیز به خوبی نمود پیدا کرده است. ظاهر این ساختمان از نمای بالا شبیه به دسته گلی است که از جعبه ای خارج شده و در مرکز آن حفره ای تشکیل یافته است. همچنین هر کدام از باله های منحنی ساختمان در انتها به اندازه ای کشیده شده است که بتواند لبه های تیز و زاویه های بعضا تندی ایجاد کند.

 

پیچ و خم های طراحی شده برای نمای بیرونی و لبه های کشیده ساختمان این سالن کنسرت در داخل آن نیز ادامه پیدا می کند و کاملا به شکلی کاربردی مورد استفاده قرار می گیرد. به عنوان مثال تنها در یک گوشه از لابی بزرگ و مجلل این ساختمان، یک سالن کوچک سخنرانی و گردهمایی طراحی شده است که گری توانسته است به راحتی با به کارگیری یکی از گوشه های زاویه دار ساختمان آن را پدید آورده و به طور مطلوب از فضای ایجاد شده استفاده نماید.

فرانک گری بیش از آنکه یک طراح و معمار موفق باشد، هنرمندی است که ایده های خود را با خلاقیت و حسی عمیق می آمیزد و به مرحله اجرا می رساند. چنانچه او خودش را هنرمندی معمار و مجسمه ساز معرفی می کند، می توان انتظار داشت که هر کدام از آثارش نیز مجموعه ای از خلاقیت های ناب و ایده هایی شگفت آور باشد که با نقاشی و مجسمه سازی و مهندسی پیچیده پیاده شده اند. سالن کنسرت جدید والت دیزنی تمام این ویژگی ها را در خود جای داده است و مکانی ایده آل را برای تلاقی و هماهنگی تمام هنرهای بشر تشکیل داده است.